Atatürk ve Spor

Mustafa Kemal Atatürk’ün spora olan merakı, tarih kitaplarındaki fotoğraflardan hepimizin hafızasında. Peki Atatürk ve spor arasındaki güçlü bağ ne zaman kuruldu, onun için sporun önemi neydi? Atatürk’ün spora olan sevgisi hakkında detaylı bilgiyi sunuyoruz. 

Atatürk’ün Spora Olan Sevgisi Nasıl Başladı?

Ankara Üniversitesi Dergisi’nde yayımlanan Atatürk’ün Spora ve Sporculara Bakışı adlı makaleye göre, Atatürk çocukluğunda bile hareketli kişiliği ile tanınıyordu. Eğitim gördüğü Selanik Askeri Rüşdiyesi’nde Jimnastik Öğretmeni olan Teğmen Habib Bey’in teşvikiyle spora başlayan Mustafa Kemal’in gençliğinde çevresindeki yerel müsabakaları sıkı takip ettiği biliniyor. Güreşe oldukça meraklı olan Atatürk’ün, cirit ve at yarışlarını da izlediği hatıralarda yer alıyor. Manastır Askeri İdadisi’ndeki eğitimi sırasında jimnastik dersleri alan Mustafa Kemal’in, İstanbul’daki Harp Okulu ve Harp Akademisi’nde de Ta’lim ve Tatbikat derslerinde başarılı olduğu kayıtlarda göze çarpıyor. Eğitim hayatı ve askerlik mesleği dolayısıyla beden eğitimine, biniciliğe, atıcılığa kabiliyeti bir hayli gelişiyor. 

Manastır’da yaşarken bilardo sporu ile tanışan Atatürk’ün Cumhurbaşkanlığı görevi sırasında da sık sık bilardo oynadığı biliniyor. Bilardo arkadaşları arasında İsmet İnönü, Tevfik Rüştü Aras, Salih Bozok ve Nuri Conker’in adı anılıyor. Yaptığı uzun yürüyüşleri alışkanlık haline getiren ünlü liderin, yaz aylarında Florya’da yüzdüğü, kürek idmanları yaptığı fotoğraflarla belgeleniyor. Hatta hastalığının kötüleştiği zamanlarda bile beklenenden çok daha zinde ve dinç olmasının nedenin spora olan düşkünlüğü olduğu düşünülüyor. 

Atatürk Ülkemizde Sporun Gelişimi İçin Neler Yaptı?

Atatürk, Cumhuriyet’in kuruluşuyla beraber, ulus devletin her yönüyle inşa edilebilmesi için inkılaplara imza atıyor. Spor konusundaki teşvik edici çalışmaları, düzenlemeleri ve halka örnek olan duruşu ile tanınıyor. Hatta ulusa verdiği ödevler arasında spor ilk sıralarda yer alıyor. Öyle ki, sporu vatani bir görev ilan ettiği şu sözü kayıtlara geçiyor: “Muvaffak olmak için her türlü muavenetten ziyâde bütün milletçe sporun niteliği, kıymeti anlaşılmak ve ona kalpten sevgi göstermek, onu vatanî vazife saymak lâzımdır.”

Mustafa Kemal Atatürk, o yıllarda spor müsabakalarında elde edilecek zaferlerin yalnızca sporcunun ve devletin değil, tüm milletin başarısı olacağını belirterek sporcu teşviki için girişimlerde bulunuyor. İsveç’te “Kraliyet Askeri Beden Eğitimi ve Jimnastik Akademisi”nde eğitim gören Selim Sırrı Tarcan’in eğitim çalışmalarının ele alındığı toplantıya katılımı ve Terbiye-i Bedeniye Mektebi’nin kurulması, bu hedef doğrultusunda atılan ilk resmi adımlar arasında sayılıyor. 1923’te hazırlanan yasal düzenlemelerle okullarda beden eğitimi kursları verildiği biliniyor. Ayrıca, “Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü Beden Eğitimi Bölümü” açılarak hemen hemen 10 yılda 211 beden eğitimi öğretmeni mezun ediliyor. Müfredat oluşturulmasında bizzat görev alan Atatürk, yabancı ülkelerin beden eğitimi sistemleri üzerinden özgün bir program geliştirilmesine katkı sunuyor. Ülkemizdeki birçok uzmanın ise yurt dışında eğitim alması sağlanarak beden terbiyesinde gelişim hızlandırılıyor. 

Kadınlara yönelik spor kurslarının, birçok ilde hakemlik kurslarının ve antrenör yetiştirme çalışmalarının başladığı bu yıllarda, mesleklerin tanındaki ve resmileştirilmesi işlemleri de gerçekleştiriliyor. Doğa sporları için de destek veriliyor. İzcilik Ocağı kurulması, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde beden eğitimi ve izcilik müdürlüğünün açılması da yine aynı yıllara denk geliyor. Tüm bunlara ek olarak Halkevleri’nde halka spor eğitimleri veriliyor. Eğitimler içinde binicilik, okçuluk, ritmik jimnastik, gülle, trapez, artistik danslar, eskrim ve güreş bulunduğu biliniyor. Spor ve beden eğitimi konusunda art  arda basılan kitaplar , dağıtılan broşürler de sporun gelişimi için atılan büyük adımlar arasında sıralanıyor. 

Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı’nın, Muhafız Takımı’nın kurulması, Türkiye’nin ilk spor kongresinin yapılması ve sürdürülmesi, Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki girişimlerden yalnızca birkaçını oluşturuyor. Gazi Koşusu’nun başlaması, Ankara Hipodromu’nun inşası, gençler futbol liginin desteklenmesi, Türkiye Binicilik Federasyonu’nun kurulması da yine Atatürk’ün spor için verdiği emeğin kanıtı oluyor. 

19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı 

19 Mayıs Spor Bayramı fikrinin Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün 6. başkanı Ahmet Fetgeri’ye ait olduğu biliniyor. Öneri kongrede oylandıktan sonra Atatürk’ün de onayıyla yürürlüğe giriyor. İlk kez 1926 yılında Samsun’da kutlanan Spor Bayramı, bugün Atatürk’ün gençlere armağanı olarak anılıyor. Günümüzde Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı adıyla, her yıl 19 Mayıs’ta tüm yurtta törenler ile kutlanıyor. 

Atatürk’ün Sevdiği Sporlar

Mustafa Kemal Atatürk’ün sevdiği sporlar arasında yürüyüş, binicilik, cirit, bilardo, okçuluk, güreş, yüzme, yelken, kürek sayılabiliyor. Kimilerini seyirci olarak takip eden liderin, yüzme, düzenli yürüyüş, kürek, bilardo ve binicilik sporlarını aktif olarak yaptığı ifade ediliyor. Çok yönlü bir devlet adamı olan Atatürk, spor ve sporcu bilinci konusunda bir milletin aydınlanmasının öncüsü kabul ediliyor. 

Atatürk’ün Spor ile İlgili Söylediği Sözler Nelerdir?

Atatürk’ün sporla ilgili söylediği birçok söz kayıtlarda karşımıza çıkıyor. Herkes tarafından bilinen “Ben Sporcunun zeki ,çevik aynı zamanda ahlâklısını severim.” sözünün tamamının şöyle olduğu kayıtlara geçiyor: “Spor yalnız beden kabiliyetinin bir üstünlüğü sayılmaz. İdrak ve ahlâk da bu işe yardım eder. Zekâ ve kavrayışı kısa olan kuvvetliler , zekâ kavrayışı yerinde olan daha az kuvvetlilerle başa çıkamazlar. Ben Sporcunun zeki, çevik aynı zamanda ahlâklısını severim.” 

Mustafa Kemal Atatürk’ün spor için milletini teşvik ettiği şu cümle de ders kitaplarında kendine yer buluyor: “Türk milleti anadan doğma sporcudur. Henüz yürümeye başlayan köy çocuklarını bile harman yerinde güreşirken görürsünüz. Ata en çok ve iyi binen yalnız Türk erkekleri değildir. Türk kadını da bu işi iyi bilir.” 

Sporun ve dünya çapındaki başarıların öneminin vurgulandığı söz, Mustafa Kemal’in imzasını taşıyor: “Dünyada spor hayatı, spor alemi çok önemlidir. Bu kadar önemli olan spor hayatı bizim için daha önemlidir.”

Birçok spor faaliyetinde yetkin gençler yetiştirmenin milli bir görev olduğunu düşünen Atatürk’ün sözleri bu ödevi hatırlatıyor: “Her çeşit spor faaliyetini Türk gençliğinin milli terbiyesinin ana unsurlarından saymak lâzımdır. Bu işte hükümetin şimdiye kadar olduğundan daha çok ciddi ve dikkatli davranması , Türk gençliğinin spor bakımından da milli heyecan içinde, itina ile yetiştirilmesi önemli tutulmalıdır.” 

Türkiye Cumhuriyeti’nin geleceğinde sporun önemli yeri olduğu ise “Cumhuriyet fikren, ilmen ve bedenen kuvvetli ve yüksek seviyeli muhafızlar ister.” sözleriyle yeniden anımsanıyor. 

Skechers, sporun ve sporcunun her an yanında olmaya devam ediyor. Hem giyim hem de spor ayakkabı ürünleriyle en konforlu spor deneyimini yaşamaya yardımcı olan Skechers, sporun hayatında yer edinmesi, sporu sevme için bir neden daha oluşturuyor. 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’nı kutlarken, en sevilen ürünlerimizle spora keyif katmaya devam ediyoruz. Skechers, farklı spor dalları için sunduğu yüzlerce modeller her sezon koleksiyonunu beğenine sunuyor. Yüzme için en şık erkek deniz şortu modelleri ve kadın ve erkek spor terlik çeşitleri, yürüyüş ve koşu için kadın ve erkek spor ayakkabı tasarımları, egzersizler için tişörtler Skechers’ta seni bekliyor. Kadın, erkek ve çocuk koleksiyonlarıyla spora değer katan Skechers ile sen de hayatına hareket katabilirsin.